Buk – Kościół pw. Św. Krzyża – Renowacja zabytkowych obiektów sakralnej architektury drewnianej regionu Wielkopolski

Charakterystyka stanu aktualnego kościoła pw. Św. Krzyża w Buku
Kościół cmentarny pw. św. Krzyża w Buku należy do Parafii Rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława Biskupa.

Kościół św. Krzyża znajduje się na terenie najstarszego grodu lub podgródzia, późniejszego przedmieścia Konary. W tym miejscu został zbudowany przez X Andrzeja Bnin Opaleńskiego – Biskupa Poznańskiego w 1609 roku kościół św. Wojciecha. Poddawany renowacji na początku XVII wieku został w połowie następnego stulecia rozebrany. Obecny kościół drewniany został wybudowany w 1760 r. w miejsce wcześniejszej świątyni. Jego fundatorem był właściciel pobliskich Wojnowic – Wiktor Raczyński. Nowa świątynię zbudowano na planie krzyża greckiego w konstrukcji szkieletowo-dylowej. Ściany świątyni zostały oszalowane.. Jest to obiekt nieorientowany, oszalowany pionowo deskami. Dachy świątyni zostały wykonane w konstrukcji jętkowej. Wszystkie z ramion kościoła pokryte są łamanym dachem dwuspadowym i posiadają profilowane barokowe szczyty z okrągłym oknem. Część centralna pokryta jest spłaszczoną kopułą z dużą ośmioboczną latarnią i hełmem, która wsparta jest na ośmiu kolumnach. Ramiona boczne krzyża posiadają pozorne sklepienia kolebkowe. Część środkowa dachu w formie kopuły wykonturowanej za elementach głównych więźby dachowej zwieńczona jest kolistą latarnią zakończoną cebulastym hełmem z prześwitem ozdobionym iglicą. Pokrycie dachu wykonane jest z naturalnego łupka kamiennego, a opierzenia z blachy tytanowo – cynkowej.

Wewnątrz partię centralną świątyni wydziela osiem kolumn. Wieńcząca tą część kopuła ozdobiona jest polichromią, zapewne z pocz. XIX w., przemalowaną w 1966 r. przez Teodora Szukałę, przedstawiającą cztery sceny z życia św. Wojciecha oraz – w latarni – postacie śś. Jadwigi, Kazimierza, Wojciecha i Stanisława. Wyposażenie rokokowe wnętrz świątyni pochodzi z okresu budowy kościoła, składaja się na nie w szczególności zespół ołtarzy: ołtarz główny i ołtarze boczne Do najcenniejszych przedmiotów z wyposażenia świątyni należą krucyfiks gotycki pochodzący z przełomu XV i XVI wieku oraz kamienna kropielnica z ego samego okresu. Podłoga w kościele jest drewniana.

Sąsiadująca z kościołem drewniana zabytkowa dzwonnica z 1759 roku jest konstrukcji słupowej i oszalowana. Wiszący we wnętrzu stary dzwon pochodzi z 1889 r, a na belce widoczna jest data – 1757. Na cmentarzu przykościelnym znajduje się rokokowa, kamienna figura Ecce Homo z 1762 r. Przedstawia ona Chrystusa ubiczowanego i cierniem ukoronowanego.

W latach 2017-2019 przy wsparciu Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 były prowadzone prace konserwatorskie wnętrza i zabytkowego wyposażenia kościoła oraz remont konstrukcji kościoła. Prace objęły :

naprawę ław fundamentowych,
remont ścian zewnętrznych: kitowanie, wzmacnianie i flekowanie drewna, zastąpienie elementu zniszczonego przez nowe drewno,
prace remontowo – renowacyjne stropów naw, elementów kopuły oraz więźby dachowej,
naprawę posadzek w nawie, prezbiterium i zakrystii, oraz prace konserwatorskie w obrębie:
- ołtarza głównego i czterech ołtarzy bocznych,
- ambony,
- chóru muzycznego,
- obrazów: Św. Jan Nepomucen oraz Św. Izydor Oracz,
- zabytkowych polichromii.

Dane kontaktowe:
Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Buku
ul. Mury 30, 64-320 Buk
telefon: 61 8140 141
mail: info@sanktuarium-buk.pl
sanktuarium-buk.pl

Kościół cmentarny św. Krzyża:
ul. Bohaterów Bukowskich 20,
64-320 Buk